Tử vong do bệnh động kinh và những cảnh báo về nguyên nhân ít người biết

Tổng quan về nguy cơ tử vong do bệnh động kinh

Mới đây, một MC truyền hình và TikToker nổi tiếng người Honduras bị phát hiện đã tử vong tại nhà riêng vào ngày 1/10. Gia đình cho biết cô mắc bệnh động kinh và qua đời do một cơn co giật. Theo báo cáo, hàng năm trên thế giới có hơn 100 ngàn người tử vong do động kinh và các biến chứng liên quan. 

Tại Việt Nam, khoảng 1 - 2% dân số bị động kinh. Các chuyên gia về thần kinh chỉ đưa ra vài nguyên nhân phỏng đoán như nghẹt thở trong khi lên cơn động kinh, hoặc có những cơn động kinh thực vật ảnh hưởng đến tim khiến bệnh nhân ngừng tim đột ngột. Tỉ lệ chết đột ngột ở những bệnh nhân bị động kinh là ở lứa tuổi 20 - 40, đặc biệt cao ở những bệnh nhân kháng trị với thuốc chống động kinh.

Bệnh động kinh có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời

 Nguyên nhân dẫn đến tử vong ở người bị động kinh

Tử vong do bệnh động kinh không chỉ đến từ bản thân cơn co giật, mà còn do các biến chứng và hoàn cảnh xảy ra cơn. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất:

Đột tử không rõ nguyên nhân trong động kinh (SUDEP)

Một số bệnh nhân đã được chẩn đoán động kinh nhưng đôi khi bị chết không thể ngờ được, thậm chí sau khi giải phẫu tử thi vẫn không tìm ra rõ nguyên nhân. Người ta gọi đó là sudden unexpected (unexplained) dead in epilepsy (SUDEP). SUDEP xảy ra ở những người bị động kinh thường xuyên, do đó, bệnh nhân càng có nhiều cơn co giật vì động kinh, càng dễ có nguy cơ tử vong. SUDEP hiếm xuất hiện ở những người mới được chẩn đoán mắc bệnh động kinh.

Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được chuyên gia y tế hay về động kinh biết rõ, và không thể đưa ra lời giải thích duy nhất. Tuy nhiên, người ta cho rằng hoạt động co giật ở não đôi khi có thể gây ra những thay đổi trong nhịp tim hoặc thở của người đó. Điều này có thể dẫn đến người bệnh ngừng thở hoặc tim ngừng đập.

Một số yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ SUDEP bao gồm: Có cơn co giật tonic-clonic tổng quát không kiểm soát được, không tuân trị - không dùng thuốc động kinh theo chỉ định, lên cơn co giật không được kiểm soát do kháng thuốc, lên cơn động kinh khi đang ngủ, lên cơn động kinh khi ở một mình, nghiện rượu.

Nguy cơ tử vong đột ngột do bệnh động kinh rất nguy hiểm

Tử vong do tai nạn trong cơn động kinh

Khi cơn động kinh xuất hiện, người bệnh mất ý thức và khả năng kiểm soát cơ thể, dễ dẫn đến tai nạn như:

- Ngã va đập vào vật cứng, gây chấn thương sọ não

- Đuối nước khi tắm, bơi hoặc té xuống ao hồ

- Bỏng khi đang nấu ăn, sử dụng điện

- Tai nạn giao thông khi lái xe

Những trường hợp này là nguyên nhân tử vong do bệnh động kinh rất đáng tiếc, hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu người bệnh được giám sát và hướng dẫn an toàn đúng cách.

Biến chứng y khoa và các bệnh nền kèm theo gây ra nguy cơ tử vong do bệnh động kinh

- Suy giảm nhận thức, mất trí nhớ, trầm cảm

- Rối loạn hô hấp hoặc tim mạch trong và sau cơn

- Tổn thương não sau nhiều cơn co giật kéo dài

Đặc biệt, cơn co giật liên tục (status epilepticus) kéo dài trên 5 phút mà không được can thiệp y tế có thể gây tổn thương não vĩnh viễn hoặc tử vong chỉ trong vài giờ.

Cơn động kinh liên tục kéo dài trên 5 phút dễ dẫn đến tử vong

 Những yếu tố làm tăng nguy cơ tử vong do bệnh động kinh

- Không tuân thủ điều trị: Bỏ thuốc hoặc dùng không đều khiến cơn co giật dễ tái phát, đặc biệt là vào ban đêm.

- Động kinh kháng thuốc: Khoảng 30% bệnh nhân không đáp ứng với thuốc chống co giật thông thường.

- Có cơn co giật toàn thể kịch phát: Dễ dẫn đến suy hô hấp hoặc rối loạn nhịp tim.

- Bệnh nhân sống một mình: Không ai phát hiện khi cơn động kinh xảy ra 

- Thiếu hiểu biết về sơ cứu: Người thân không biết cách xử trí đúng trong cơn co giật, làm tình trạng nguy kịch hơn.

LIÊN HỆ ĐIỀU TRỊ BỆNH ĐỘNG KINH AN TOÀN VÀ HIỆU QUẢ TẠI ĐÂY

Những dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm cần được lưu ý

Không phải ai bị động kinh cũng có nguy cơ tử vong, nhưng một số dấu hiệu sau cần được cảnh giác đặc biệt:

- Cơn co giật xuất hiện nhiều hơn 1 lần trong ngày hoặc kéo dài trên 5 phút

- Sau cơn, người bệnh không tỉnh lại, thở yếu hoặc da tím tái

- Có tiền sử rối loạn nhịp tim, ngừng thở khi ngủ

- Xuất hiện dấu hiệu bất thường trong giấc ngủ, như ngưng thở, giật mình mạnh

- Tăng tần suất cơn dù đã dùng thuốc đều đặn

Khi thấy những dấu hiệu này ở bệnh nhân động kinh, gia đình cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế chuyên khoa thần kinh ngay để được đánh giá và điều chỉnh điều trị kịp thời.

Làm thế nào để giảm nguy cơ tử vong do bệnh động kinh?

Tuân thủ điều trị: Đây là nguyên tắc sống còn đối với người bệnh động kinh. Thuốc chống động kinh cần được dùng đúng liều, đúng thời gian, không tự ý ngừng hoặc thay đổi loại thuốc. Việc tái khám định kỳ giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả và tác dụng phụ để điều chỉnh phù hợp.

Kiểm soát giấc ngủ và căng thẳng: Thiếu ngủ, stress, lo âu là tác nhân kích hoạt cơn co giật. Người bệnh nên ngủ đủ giấc, thư giãn tinh thần, hạn chế cà phê, rượu bia, và tránh làm việc quá sức.

Không tự ý lái xe hoặc làm việc nguy hiểm: Những người chưa kiểm soát được cơn co giật cần tránh lái xe, bơi một mình, leo cao, hoặc làm việc gần lửa và máy móc. Đây là biện pháp an toàn giúp phòng tránh tai nạn đáng tiếc.

Ứng dụng công nghệ theo dõi thông minh: Hiện nay, các thiết bị đeo thông minh có thể theo dõi nhịp tim, chuyển động và cảnh báo khi xuất hiện cơn co giật, giúp người thân kịp thời can thiệp. Công nghệ AI trong y học cũng đang hỗ trợ phát hiện nguy cơ SUDEP và bất thường thần kinh sớm qua dữ liệu sinh học.

Trang bị kiến thức sơ cứu: Gia đình và người thân cần hiểu rõ cách xử trí khi cơn động kinh xảy ra, như đặt người bệnh nằm nghiêng để tránh sặc, nới lỏng quần áo quanh cổ, theo dõi thời gian co giật và gọi cấp cứu nếu cơn kéo dài hơn 5 phút hoặc người bệnh không tỉnh lại

Một số bước sơ cứu có thể cứu bệnh nhân động kinh khỏi nguy hiểm

Điều trị toàn diện giúp giảm tử vong do bệnh động kinh

Điều trị động kinh hiệu quả cần phối hợp nhiều phương pháp, gồm:

- Dùng thuốc chống động kinh: Cần kiên trì và theo dõi đáp ứng với thuốc

- Phẫu thuật cắt ổ động kinh đối với trường hợp động kinh kháng thuốc:  Giúp nhiều bệnh nhân kiểm soát hoàn toàn cơn co giật.

- Kích thích dây thần kinh phế vị (VNS) hoặc liệu pháp kích thích não sâu (DBS): Giảm tần suất cơn ở bệnh nhân nặng.

- Chế độ ăn ketogenic (ít tinh bột, nhiều chất béo tốt): Hỗ trợ kiểm soát cơn ở trẻ nhỏ.

- Điều trị bệnh động kinh an toàn bằng đông y: Một số bài thuốc, châm cứu, bấm huyệt có thể giúp cải thiện lưu thông khí huyết, ổn định hệ thần kinh.

Sự phối hợp giữa Tây y – Đông y – Tâm lý trị liệu – Gia đình là chìa khóa để ngăn ngừa cơn co giật, cải thiện chất lượng sống và giảm thiểu nguy cơ tử vong do bệnh động kinh

Sự phối hợp giữa Tây y – Đông y giúp điều trị hiệu quả bệnh động kinh

Nâng cao nhận thức cộng đồng để bảo vệ người bệnh động kinh hạn chế nguy cơ tử vong

Nhiều trường hợp tử vong đáng tiếc xảy ra chỉ vì thiếu hiểu biết hoặc kỳ thị. Xã hội cần nhìn nhận rằng động kinh là bệnh lý thần kinh có thể điều trị, không phải bệnh “ma nhập” hay “thần kinh yếu”.

Việc tuyên truyền, giáo dục y tế học đường, tổ chức chương trình tư vấn cho phụ huynh và giáo viên, cũng như đào tạo sơ cứu cơn động kinh tại cộng đồng sẽ góp phần giảm tỷ lệ tử vong và nâng cao chất lượng sống cho hàng triệu người bệnh.

Tử vong do bệnh động kinh không phải là điều không thể tránh, nếu người bệnh được chẩn đoán sớm, điều trị đúng và theo dõi lâu dài. Mỗi người trong chúng ta, dù là bác sĩ, người thân hay cộng đồng, đều có thể góp phần ngăn chặn những mất mát không đáng có bằng sự hiểu biết và đồng cảm.

ĐÔNG Y TRỊNH GIA CHUYÊN ĐIỀU TRỊ BỆNH CO GIẬT ĐỘNG KINH BẰNG PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ GIA TRUYỀN

Kế thừa và phát huy trên cơ sở điều trị thực tiễn từ nhiều bệnh nhân, qua nhiều năm. Chúng tôi ngày càng hoàn thiện bài thuốc gia truyền điều trị bệnh động kinh ở người lớn và động kinh ở trẻ em. Hiện nay có tỷ lệ khỏi bệnh trên 95%.

Để biết chi tiết vui lòng liên hệ ngay để được tư vấn:

0378 041 262 lang y Bùi Thị Hạnh: Khu Đồng Mát, phường Tân An, Thị Xã Quảng Yên, Tỉnh Quảng Ninh.

0913 82 60 68 Trịnh Thế Anh: Số nhà 10/1/2 A đường 26, Phường Linh Đông, Thủ Đức, Thành Phố Hồ Chí Minh

TÂM SỰ CỦA GIA ĐÌNH CÓ CON ĐIỀU TRỊ KHỎI BỆNH ĐỘNG KINH BẰNG ĐÔNG Y TRỊNH GIA