Rối loạn hoang tưởng là bệnh gì?

Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết chứng hoang tưởng nhất chính là xuất hiện ảo giác và giả thanh, nhưng người bệnh lại hoàn toàn không thể phân định chúng đều là giả. Khi mắc hoang tưởng, hệ thống thần kinh trung ương của người bệnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng, họ có thay đổi hết sức lệch lạc về thế giới quan và chỉ tin vào niềm tin của chính mình. Mọi lời giải thích từ người xung quanh với bệnh nhân mắc chứng hoang tưởng là hoàn toàn thừa thãi.

Khi mắc bệnh hoang tưởng, người bệnh thường có xu hướng tưởng tượng ra những sự việc, hiện tượng không thể hoặc khó có thể xảy ra, tuy nhiên, họ vẫn tin vào điều đó hết mực.

Tóm lại, hoang tưởng là bệnh tâm thần gây ra các lệch lạc trong suy nghĩ của người mắc phải mà mọi người khó có thể thay đổi được trong thời gian ngắn.

Theo các nghiên cứu, tỉ lệ mắc bệnh hoang tưởng ở nữ giới cao hơn nhiều so với nam giới. Bên cạnh đó, độ tuổi dễ mắc bệnh nhất chính là khoảng từ 30 và giai đoạn cuối đời. Tuy nhiên, trước áp lực cuộc sống hiện nay, độ tuổi của bệnh nhân mắc chứng rối loạn hoang tưởng đang trẻ hóa, thậm chí là giai đoạn dậy thì.

Hoang tưởng đang dần trở nên phổ biến trong cuộc sống hiện đại

Rối loạn hoang tưởng có những dạng nào?

Hoang tưởng không chỉ là các trạng thái nảy sinh ảo giác và suy nghĩ sai lệch đơn thuần, hoang tưởng có rất nhiều dạng khác nhau với những triệu chứng riêng đa dạng, cụ thể như sau:

Hội chứng rối loạn hoang tưởng được yêu (Erotomania)

Người bệnh tin rằng một ai đó đang có tình cảm đặc biệt với mình, người này có thể là quen hoặc là một người lướt qua, người nổi tiếng… Khi mắc hoang tưởng được yêu, cảm giác kiểm soát đối phương của bệnh nhân rất cao, họ có xu hướng theo dõi, quan sát người họ cho rằng yêu mình.

Một số bệnh nhân còn nảy sinh ra cảm giác ghen tuông, ganh tỵ với ai đó đang tiếp xúc gần gũi với người mà họ đang chú ý đến.

Hoang tưởng vĩ cuồng (Grandiose)

Vĩ cuồng hay còn được gọi là hoang tưởng tự cao, khi mắc phải, người bệnh luôn tự đề cao bản thân quá mức về giá trị, năng lực và sức mạnh. Một số người cho rằng mình có thể thay đổi thế giới, người lại cho rằng bản thân có siêu năng lực như superman hay là người có thể sáng chế ra những thứ phi thường như máy vượt thời gian…

Theo nhiều nghiên cứu khác nhau được thực hiện, tỉ lệ cao người mắc hoang tưởng vĩ cuồng thường có địa vị trong xã hội, có học thức cao. Điều này làm ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý khiến bệnh nhân không thích trò chuyện và giao lưu với mọi người, cảm giác mọi người không có cùng đẳng cấp với mình.

Rối loạn hoang tưởng ghen tuông (Othello syndrome)

Nhiều người lầm tưởng căn bệnh rối loạn tâm lý này là hội chứng ghen tuông thái quá ở con người, tuy nhiên, hoang tưởng ghen tuông còn nguy hiểm hơn như vậy. Khi mắc phải hội chứng này, người bệnh luôn cố gắng đưa ra các bằng chứng dù rất vô lý để cho rằng người yêu, vợ hay chồng mình đang ngoại tình với ai khác.

Vì luôn bị ám ảnh bởi cảm giác phản bội từ người bạn đời mà người bệnh luôn rất dễ kích động, nổi giận vô cớ, có thể xảy ra nhiều hành động khó lường. Khi cơn ghen tuông lên đỉnh điểm, họ có thể nảy sinh các hành vi tiêu cực lên bản thân, đối phương và mọi người xung quanh.

Hoang tưởng ghen tuông cũng rất dễ làm người bệnh bị rơi vào trầm cảm, uất hận, mắc nhiều hội chứng rối loạn tâm lý khác.

Hoang tưởng truy đuổi (Persecutory)

Hoang tưởng truy đuổi hay còn được gọi là hoang tưởng bị hại thường làm người bệnh luôn có cảm giác bản thân trở thành nạn nhân, đang bị ai đó rình rập cố tình tình cách làm hại, giết hại.

Những cảm giác này làm người bệnh luôn trong trạng thái căng thẳng, lo lắng và sợ hãi khiến họ ít tiếp xúc với mọi người, kể cả người thân trong gia đình.

Hoang tưởng ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người bệnh

Rối loạn dạng cơ thể (Somatic symtom disoder)

Đây là dạng hoang tưởng rất hoang đường và có nhiều biểu hiện chẳng thể nào nhận biết được. Người bị rối loạn dạng cơ thể luôn tin rằng bản thân đang mắc phải một loại bệnh nào đó mà chưa có thuốc điều trị hay trong cơ thể đang có một con vật nào đó sinh sống. Chính vì vậy mà người bệnh luôn lo lắng, căng thẳng và sợ hãi bản thân sẽ chẳng còn bao lâu để sống.

Rối loạn hỗn hợp (Mixed)

Cùng một lúc người bệnh mắc phải từ 2 dạng hoang tưởng trở lên, điều này làm tâm lý của họ bị ảnh hưởng một cách nặng nề, khó có cuộc sống bình thường như trước đây. Theo đó, phải mất một khoảng thời gian rất dài để có thể phát hiện được hoang tưởng ở người mắc vì các triệu chứng không khởi phát mạnh mẽ cùng lúc.

Nguyên nhân và các yếu tố rủi ro gây rối loạn hoang tưởng

Nhiều nghiên cứu được thực hiện và tìm ra các nguyên nhân gây bệnh hoang tưởng phổ biến sau đây:

Di truyền

Yếu tố đầu tiên mà nhiều chuyên gia về thần kinh liệt kê ra chính là di truyền, họ cho rằng trẻ em sinh ra bởi bố hay mẹ hoặc người thân có các biểu hiện của rối loạn thần kinh sẽ chịu tác động ít nhiều. Tỉ lệ di truyền cao nhất đến từ bố hoặc mẹ, vì vậy, những người có tiền sử hoặc đang điều trị rối loạn tâm thần nên xem xét thật kỹ lưỡng trước khi lập gia đình và sinh con.

Yếu tố sinh học

Một nhóm các nhà khoa học đang nghiên cứu nguyên nhân gây nên hoang tưởng theo một hướng khác, đó chính là cơ chế hoạt động của não bộ. Họ đang theo dõi cách thức xuất hiện của các rối loạn hoang tưởng diễn ra như thế nào khi não bộ không hoạt động bình thường. Kết quả cho thấy rằng ngay ở vùng não bất thường, nó có khả năng kiểm soát nhận thức và suy nghĩ của người bệnh.

Vùng não này trực tiếp liên kết đến các triệu chứng bệnh hoang tưởng. Do đó, yếu tố sinh học cũng là một trong các nguyên nhân gây nên bệnh hoang tưởng.

Môi trường và tâm lý

Vì là chứng bệnh mãn tính về rối loạn tâm thần nên chắc chắn môi trường sống và tâm lý là các yếu tố trực tiếp gây ảnh hưởng đến mức độ của bệnh. Áp lực cuộc sống, các cú sốc trong đời sống hay môi trường sống sẽ làm thay đổi tâm lý lâu dài ở người bệnh, lâu dần sẽ gây nên hoang tưởng.

Ngoài ra, thói quen sống thiếu lành mạnh như lạm dụng chất kích thích, sử dụng bia rượu một thời gian dài, mất ngủ triền miên, căng thẳng quá mức… cũng là các yếu tố kích thích triệu chứng hoang tưởng nhen nhóm trong người bệnh.

Stress là một trong nhiều nguyên nhân gây ra chứng bệnh hoang tưởng

Những thắc mắc liên quan đến chứng rối loạn hoang tưởng

Trẻ em có mắc bệnh hoang tưởng không?

Thông thường, trẻ em sẽ không thể khởi phát bệnh hoang tưởng ở giai đoạn dưới 10 tuổi, thay vào đó bệnh có thể xuất hiện ở lứa tuổi dậy thì. Hoang tưởng tuổi dậy thì đang là một tình trạng đáng báo động đối với các bậc làm cha làm mẹ hiện đại ngày nay.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng đa số bệnh nhân mắc bệnh hoang tưởng đều ở giai đoạn giữa và cuối đời, do đó, khả năng trẻ em bị hội chứng này là rất hiếm xảy ra.

Hoang tưởng có phải bệnh tâm thần không?

Hoang tưởng được xếp vào cùng nhóm với các chứng như rối loạn thần kinh, thần kinh phân liệt… Do đó, đây là một căn bệnh tâm thần mà nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, người bệnh sẽ có các hệ lụy nghiêm trọng khó có thể hồi phục.

Hoang tưởng có biểu hiện chung là làm người bệnh có các suy nghĩ lệch lạc, thường xuyên xuất hiện ảo giác, giả thanh… Sau đó, họ có thể phản ứng lại trước các ảo giác này, sống xa rời thực tế. Đây là các biểu hiện điển hình của bệnh tâm thần mà mọi người vẫn hay nhắc đến.

Có điều trị hoang tưởng tại nhà được không?

Người bệnh cần được sống trong môi trường hòa nhập, vui vẻ với người thân trong gia đình. Có nghĩa là, bệnh hoang tưởng nên được điều trị khoa học theo các bác sĩ và được sống tại nhà.

Tuyệt đối không nên để người bị hoang tưởng tự điều trị tại nhà mà không được thăm khám bởi các bác sĩ có chuyên môn vì có thể gây ra nhiều hệ lụy khó lường, làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh đó, cũng không nên để bệnh nhân phải sống trong các môi trường thiếu lành mạnh, không có người trò chuyện, tốt nhất hãy để họ ở tại nhà với mọi người trong gia đình hết giai đoạn điều trị.

Điều trị tâm lý rất cần thiết cho người bệnh hoang tưởng

Làm gì để chăm sóc người bị hoang tưởng thật tốt?

Khi bị hoang tưởng, người bệnh không dễ dàng tin tưởng vào bất cứ ai, cũng không nghe theo lời giải thích nào cả. Vì vậy, giai đoạn đầu điều trị, mọi người đừng nên cố gắng phân bua, giải thích và làm trái lại các suy nghĩ của người bệnh. Hãy để họ tiếp nhận các phương pháp điều trị một thời gian dài cùng một số biện pháp trị liệu tâm lý, sau đó mới dần dần trò chuyện và lý giải cho họ biết các sai lầm đang mắc phải.

Với người bệnh hoang tưởng, sự lo lắng, kích động và dễ xa lánh mọi người luôn thường trực, vì vậy mà người thân xung quanh đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định hiệu quả điều trị bệnh.

Nên cố gắng giúp họ uống thuốc đúng giờ, ăn uống và sinh hoạt khoa học, giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ và cố gắng trò chuyện, không nên để người mắc hoang tưởng ở một mình quá lâu. Bằng sự quan tâm, bệnh nhân sẽ đạt được nhiều lợi ích trong quá trình điều trị bệnh hoang tưởng.

Phương pháp điều trị bệnh hoang tưởng hiện nay

Không giống như các căn bệnh khác, hoang tưởng có ảnh hưởng đến cả cơ chế sinh học của não bộ lẫn các hoạt động tinh thần, tâm lý. Vì vậy, khi điều trị, người bệnh đồng thời phải tiếp nhận nhiều liệu pháp kết hợp mới có thể sớm bình phục, trở về với cuộc sống bình thường. Hiện nay, bệnh hoang tưởng đang được điều trị hiệu quả bởi các phương pháp sau đây:

Dược lý trị liệu

Tất nhiên, phương pháp điều trị bệnh ban đầu nào cũng là sử dụng các loại thuốc vì hiệu quả vượt trội mà nó mang đến. Nhiều cuộc nghiên cứu cũng đã giúp các nhà khoa học tìm ra được các hợp chất tốt nhất dành cho người mắc bệnh hoang tưởng mãn tính.

Sử dụng thuốc sẽ giúp ổn định tâm thần, duy trì hoạt động bình thường của não bộ, xoa dịu căng thẳng, cũng như ức chế các ảo giác xuất hiện. Ngoài ra, thuốc trị trầm cảm cũng mang đến các hiệu quả khả quan trong việc điều trị hoang tưởng.

Tâm lý trị liệu

Các nghiên cứu và nhiều cuộc khảo sát đã chỉ ra rằng, tâm lý trị liệu quyết định đến hơn 50% hiệu quả điều trị hoang tưởng, nhất là các ca có triệu chứng rối loạn tâm thần nghiêm trọng. Các liệu pháp tâm lý trị liệu là hết sức cần thiết đối với người mắc bệnh hoang tưởng suốt thời gian dài.

Mục đích chính của phương pháp tâm lý trị liệu chính là xóa bỏ các niềm tin lệch lạc trong suy nghĩ, thế giới quan biến đổi của bệnh nhân. Để rồi kéo họ trở về với thực tế cuộc sống hiện tại, quay trở lại với cuộc sống, học tập và công việc bình thường.

Tâm lý trị liệu dành cho bệnh nhân mắc hoang tưởng chính là các biện pháp điều trị nhận thức, thay đổi giúp họ trở về với thế giới hiện thực đúng đắn.

Bệnh nhân có thể được cho tham gia vào các lớp học đặc biệt, các chương trình làm việc cộng đồng hay tiếp nhận vật lý trị liệu tâm lý… để đạt được hiệu quả nhất định.

Phương pháp đông y điều trị bệnh hoang tưởng

Hiện nay, sử dụng thảo dược đông y điều trị bệnh hoang tưởng đã dần trở nên quen thuộc và được nhiều người ủng hộ. Trong đông y, một số thảo dược tự nhiên hay phương pháp trị liệu cũng mang đến hiệu quả tuyệt vời để điều trị hoang tưởng mãn tính.

Ưu điểm của đông y chính là đều sử dụng các nguyên liệu từ tự nhiên, an toàn, lành mạnh và không gây ra các tác dụng phụ như thuốc đặc trị tây y. Hơn hết, thảo dược đông y còn có khả năng thanh lọc, giải độc, tốt cho sức khỏe tổng thể của người sử dụng lâu dài.

Trong số các thảo dược đông y tự nhiên, hoan bì hợp được xem là một loại “thần dược” đối với các chứng hoang tưởng, xuất hiện ảo giác ở con người.

Đặc biệt, các phương pháp như châm cứu, massage, bấm huyệt trong đông y chữa bệnh hoang tưởng cũng mang đến các tác dụng như an thần, giảm căng thẳng, xóa tan lo âu và mệt mỏi, cực kỳ phù hợp đối với người đang bị rối loạn thần kinh như hoang tưởng.

Hoang tưởng mãn tính thực sự là một căn bệnh có ảnh hưởng nghiêm trọng đến người mắc phải vì nó thay đổi suy nghĩ, tác động đến khả năng kiểm soát hành vi dẫn ra nhiều hệ lụy khó lường trước. Do đó, hoang tưởng cần được điều trị kịp thời và càng sớm càng tốt.

CÁCH CHỮA KHỎI BỆNH BẰNG ĐÔNG Y GIA TRUYỀN TRỊNH GIA CHÚNG TÔI