5 cách này sẽ giúp bạn nhận định một người có bị tâm thần hay không

Chú ý xem các triệu chứng đã xuất hiện bao lâu

Các chuyên gia sẽ hỏi bạn tình trạng rối loạn và các triệu chứng bất thường về hành vi, cảm xúc đã xảy ra bao lâu. Nếu đúng là bệnh tâm thần thì tình trạng rối loạn phải xảy ra ít nhất 6 tháng.

Thời gian 6 tháng cũng có thể bao gồm các giai đoạn xuất hiện triệu chứng “tiền triệu” hay triệu chứng tàn dư.

Trong các giai đoạn này, triệu chứng có khi ít mãnh liệt (tức là “yếu ớt”) hoặc có khi chỉ xuất hiện những “triệu chứng tiêu cực” như ảo giác, chán nản, không muốn đụng tay vào bất cứ việc gì.

Nhận biết sớm bệnh tâm thần qua các dấu hiệu đặc trưng

Loại trừ các căn bệnh có thể là thủ phạm

Rối loạn phân liệt cảm xúc và rối loạn lưỡng cực (hay chứng trầm cảm) cùng với các đặc điểm rối loạn thần kinh có thể tạo ra những triệu chứng rất giống với bệnh tâm thần.

Các bệnh khác hay những chấn thương thể chất như đột quỵ và khối u cũng gây ra triệu chứng rối loạn thần kinh.

Bạn không thể tự mình phân biệt rạch ròi các triệu chứng này. Chuyên gia lâm sàng sẽ hỏi bạn liệu thời điểm vui buồn lẫn lộn hay trầm cảm nặng có xảy ra đồng thời với lúc các triệu chứng đang ở “giai đoạn hoạt động” không.

Thời điểm trầm cảm nặng bao gồm ít nhất một trong những tình trạng sau trong thời gian tối thiểu 2 tuần: tâm trạng ưu tư hay mất hứng thú, niềm vui trong những việc mà trước đây rất thích.

Nếu thời điểm có tâm trạng chỉ xảy ra ngắn gọn so với thời gian triệu chứng diễn ra ở giai đoạn hoạt động và tàn dư thì đây có thể là dấu hiệu của bệnh tâm thần phân liệt.

Loại trừ nguyên nhân sử dụng chất kích thích

Sử dụng chất kích thích như rượu bia và ma túy có thể gây ra những triệu chứng tương tự như bệnh tâm thần phân liệt. Khi chẩn đoán bệnh chuyên gia lâm sàng phải đảm bảo rằng chứng rối loạn và triệu chứng bạn đang gặp phải không phải do “ảnh hưởng sinh lý học trực tiếp” của chất kích thích, như ma túy và các loại thuốc phi pháp.

Rối loạn sử dụng chất kích thích (thường gọi là “lạm dụng chất kích thích”) hay xảy ra đồng thời với bệnh tâm thần phân liệt. Nhiều người mắc bệnh tâm thần phân liệt cố gắng “tự điều trị” triệu chứng của họ bằng thuốc, rượu bia và ma túy. Chuyên gia sức khỏe tâm thần sẽ giúp xác định liệu bạn có đang lạm dụng chất kích thích hay không.

Cách nói năng và suy nghĩ của bạn có lộn xộn không?

Bạn nên hiểu nói và suy nghĩ lộn xộn theo đúng nghĩa đen của nó. Nghĩa là bạn cảm thấy khó có thể trả lời thấu đáo và đầy đủ cho các câu hỏi. Câu trả lời của bạn thường lạc đề, rời rạc hoặc không hoàn chỉnh.

Trong nhiều trường hợp, nói năng lộn xộn còn đi kèm theo sự bất lực hay không muốn nhìn thẳng vào người nghe, hoặc sử dụng cách giao tiếp không bằng lời, như dùng cử chỉ hay ngôn ngữ cơ thể. Bạn phải nhờ người khác chú ý xem có xảy ra điều này hay không.

Với trường hợp bệnh nặng lời nói bị “đan xen lẫn lộn”, các chuỗi lời nói và ý nghĩ không liên quan với nhau và người nghe không thể hiểu.

Ngôn ngữ của bạn chỉ có thể xem là lộn xộn nếu người khác đã quen với tập tục văn hóa và tôn giáo của bạn mà vẫn không thể hiểu hay giải nghĩa được (hay trong các tình huống mà ngôn ngữ của bạn “lẽ ra” phải hiểu được).

Nói chuyện với chuyên gia

Chỉ có các chuyên gia về tâm lý mới xác định chính xác bạn có thể mắc bệnh tâm thần hay không

Nếu bạn lo lắng mình mắc bệnh tâm thần phân liệt thì nên nói chuyện với bác sĩ hay chuyên viên trị liệu. Thông thường họ không có đủ kiến thức để chẩn đoán bệnh tâm thần phân liệt, nhưng bác sĩ hay chuyên viên trị liệu tổng quát có thể giúp bạn hiểu hơn về căn bệnh này và cân nhắc có nên tới bác sĩ tâm thần hay không.

Tuy nhiên, không loại trừ khả năng các triệu chứng của bạn bắt nguồn từ một chấn thương tâm lý, bệnh tật hay do chứng rối loạn nào đó.

Bạn phải nhờ chuyên gia y tế về sức khỏe tâm thần chẩn đoán chính xác bệnh hay chứng rối loạn của mình.

TƯ VẤN ĐIỀU TRỊ BỆNH TÂM THẦN, HOANG TƯỞNG

0378 041 262

(Lang y Bùi Thị Hạnh: Khu Đồng Mát, Phường Tân An, Thị Xã Quảng Yên, Tỉnh Quảng Ninh)

0913 82 60 68

(10/1/2A đường số 26, Khu phố 7, Phường Linh Đông, Quận Thủ Đức, tp. HCM)